Jason Lee Byas, Anarchy is moral order. Okumak üzere olduğunuz makale Anarşizm ve Egoizm konulu C4SS Mutual Exchange Sempozyumunun bir parçasıdır. 17 Şubat 2022 tarihinde C4SS’de yayınlanmış ve Efsa tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir.

Önceki yazımda tartıştığım gibi, ahlakı önemseyen herkesin, Stirner gibi birinin meydana getirdiği ahlak dışı itiraza iyi bir yanıt vermesi gerekir. Orada da söylediğim gibi, bu esasen anarşist olan ve aynı zamanda ahlakçı olanlar için doğrudur, çünkü cevabı olmayan böyle bir ahlak, büyük ölçüde anarşizmin direndiği tahakküm gibi görünmeye başlar.

Burada, bu itirazın özellikle anarşistler için mübrem olduğunu ve bunun nedeninin anarşizmin ahlaka bağlı olduğu vurgusunu tekrar yapacağım. Bu hem kavramsal bir mesele hem de anarşizme herhangi bir istikrarlı bağlılık için tatbiki bir gereklilik olması açısından doğrudur.

Anarşizmin ahlaka dayanması, ahlakın gereklerini oluşturmaz. Ahlak karşıtı eleştirinin karşı konulamaz olduğu hala doğru olabilir. Bu bize, “kendinizden başka otoritenin olmadığı” ve mümkün olduğunda bu otoriteyi başkaları üzerinde genişletmeye çalıştığınız, kendi kendini yükselten bir “arşizm” lehine anarşizmi reddetmede Stirnerci Dora Marsden’e katılmamız için bir sebep verir.

Ama ahlaksız egoizmin anarşist bir karşılaştırılması için, çelişki kavramını akılda tutmanın önemli olduğunu düşünüyorum.

Anarşi ve Ahlak: Kavramsal Bağlantı

“Anarşi” ve “anarşizm” ile ne demek istiyoruz?

Anarşi, gücün olmadığı iş birliğidir.

Bu, rekabetin olmadığı, eşgüdümün olmadığı ve kuralların olmadığı manasına gelmez. Bu, bu şeylerin bir kişinin başka bir kişiye veya kişi grubuna tabi olmadığı haliyle gerçekleştiği anlamına gelir.

Bu itaat, bir kişinin diğerine karşı konkur başlattığı saldırganlık yoluyla ortaya çıkabilir. Aynı zamanda, daha az doğrudan zorlama biçimlerinin, bir kişinin sürekli olarak diğerinin emirlerini takip etmesi gerektiği hale getirdiği tahakküm yoluyla da gerçekleşebilir.

Saldırganlık ve tahakküm üzerine tam bir tartışmanın çok daha fazlasını söylemesi gerekir. Bunu burada yapmayacağım. Bununla birlikte, saldırganlık ve tahakkümün bu şekilde reddedilmesinin anlamlı olabilmesi için gerekli olan birkaç önemli ayrıma dikkat çekeceğim.

İlkin, saldırganlığı reddetmenin tümden baskı ortamını kırmadığına dikkat edin. Kaba kuvvetin devreye girmesini engelleyecektir. Ancak saldırganlığın ve savunmanın ne olduğunu açıklamak göründüğünden biraz daha karmaşıktır.

Bunun en bariz şekilde doğru olduğu durum mülkiyet haklarıdır. Orada bir ani bir fikir değişikliğine girmemek için, komünistlerin bile sahip olabileceğiniz bir şeye değinelim: diş fırçası.

Diyelim ki ben diş fırçamı normal diş fırçası işleri için kullanmak istiyorum ama Max onunla resim yapmak istiyor. İki kullanım da insicamsızdır ve daha fazla teşvik edilmeden, bu şekilde kullanılmasına izin vermeyeceğim.

Şimdi, Max’in bunu görmezden geldiğini ve onu kullanmak amacıyla diş fırçamı aldığını varsayalım. Onu görüyorum, kolunu tutuyorum ve elinden çekiyorum.

“Ah! Saldırganlığı reddettiğini söylüyorsun, ama burada güç kullanmaya başladın!” diye mızmızlanıyor Max. Bu aptalca gelebilir, ancak Max bana hiçbir noktada dokunmasa da kolunu tuttum.

Max’in şikayetinin yanıltıcı olmasının nedeni, diş fırçasının benim olması ve mülkiyetinin bende olmasıydı. Böylece benim olanı alarak benim olana saldırmıştır.

Ama bu ne tür bir başlık? Bu sadece yasal unvan değil; Devlet bu hırsızlığı onayladığında, kesinlikle hiçbir anarşist, çalınan mülkü geri alan bir saldırgan sayılmaz. Bu noktayı, sosyal olarak tanınan bir unvan olmadığını, bir tür ahlaki unvan olduğunu söyleyerek genişletebiliriz.

Muhtemelen bunun nereye gittiğini görebilirsiniz. Açıkça oraya gelmeden önce, tahakküm hakkında konuşurken gerekli olan benzer bir ayrımı düşünün.

Tahakküm, birinin başka bir kişiye hükmedebilmesini ve diğer kişinin onlara itaat etmeye zorlanmasını içerir. Tahakküm hakkında konuşurken uyulması gerekenin bir ilke değil, kişi olması önemlidir. Önemli olan hâkim olanın bir şeyi emretmiş olması, o emrin nedenleri değil.

Bu ayrım önemlidir. Bir derneğin kurallarının Max’in diğerlerine zorbalık yapmasını yasakladığını varsayalım. Ayrıca, aynı kuralların diğer birçok dernek tarafından paylaşıldığını ve Max’in başkalarına zorbalık yapmak için gerçekten güvenli bir yer bulamadığını varsayalım. Bu, sosyal düzen onu başkalarına zorbalık yapmamaya etkili bir şekilde zorladığından, Max’in hükmedildiği anlamına mı geliyor?

Hayır- tahakküm etmeme ilkesinin kendisi, Max’in zorbalık yapmasının engellenmesinin gerekçesidir, sadece insanların onun bir zorba olmasını istememesi değil. Kişiler adına değil, sebepler adına mecburdur.

Buradaki nokta şudur: Saldırganlığın reddini anlamlandırmak için, doğrudan bedenimize karşı olmasa bile, saldırganlığı salt güçten ayırmanın bir yoluna ihtiyacımız var. Tahakküm reddini anlamlandırmak için tahakkümü salt sosyal zorlamadan ayırmanın bir yoluna ihtiyacımız var. İlk durumda, bunu ahlaki unvana başvurarak yapıyoruz. İkincisinde, bunu kişiler ve ilkeler arasında bir ayrım yaparak yapıyoruz.

Her iki durumda da gerekli ayrım ahlaki kavramlara dayanmaktadır.

Başvurabileceğimiz herhangi bir ahlak olmadan, ayrımlar kaybolur ve saldırganlığın ve tahakkümün reddi anlamsızlaşmaya başlar. Böylece “anarşizm” tutarsız bir pozisyona, özlenen “anarşi” ise imkânsız bir duruma dönüşür.

Anarşi ve Ahlak: Pratik Gereklilik

Belki de Stirnerci anarşist, ahlaki iddialara başvurmadan saldırmazlık ve tahakküm etmeme fikrini formüle etmenin bir yolunu bulabilir. Bu, anarşiyi ahlaksız kavramsal bir olasılık haline getirecek ve böylece ahlak dışı anarşizmleri tutarlı hale gelecekti.

Veya belki de anarşizmi, devletleri ve ahlakçıların “saldırı” ve “tahakküm” olarak kabul edebileceği diğer her şeyi reddeden kurumlara ve toplumsal düzenlemelere karşı çıkarak belirli bir tutuma indirgeyebilirlerdi; bu açıkça dile getirilebilirse, anarşizmi ahlak olmadan tutarlı hale getirmenin bir yolu da olabilir.

Yine de bu noktayı daha fazla tartışmak yerine, ikinci bir noktayı vurgulayacağım: Ahlak, herhangi birinin anarşizminin istikrarlı bir bağlılık olması için hâlâ pratik bir gerekliliktir.

Bunu tembel bir şekilde “ah, ama diğer insanları yönetmeye çalışmak yerine neden bir anarşist olmak isteyesiniz ki?” Ahlak dışı bir egoistin anarşiyi tercih etmesi için sayısız iyi neden var, özellikle de piyasacı anarşist ekonomik analizi göz önünde bulundurursak.

Ahlakı tamamen ortadan kaldırın. Antik dünyada bir tanrı-imparator olmayı mı yoksa 2021’in Oklahoma şehrinde bir kitapçı olmayı mı tercih edersiniz?

Bir tanrı-imparator olmanın avantajları oldukça açık: gelişigüzel bir şekilde size ve arkadaşlarınıza adanmış dev piramitler veya heykeller yapmaya karar verebilirsiniz, oturma odanızda her gün oyunlar oynanabilir ve genel olarak tanıdığınız herhangi birinden herhangi bir şey talep edebilirsiniz. ve sizin için sağlasın. Yapmanız gereken tek şey tebaanız tarafından devrilmemek veya başka bir tanrı-imparator tarafından fethedilmemek.

Ancak biraz düşünmek sizi Oklahoma City 2021’de sağlam bir statüye getirecektir. Tanrı-imparatorun ölümlü olduğunu kanıtlayabilecek pek çok hastalık, kitapçı için bir hafta sonu hastanede kalmaktan başka bir şey ifade etmez. Tanrı-imparatorun dünyanın diğer ucundaki başka bir tanrı-imparatora göndermek istediği mesajlar ne olursa olsun, oraya ulaşması biraz zaman alacak, hatta ve hata ulaşabileceği bile pek olası değil. Oklahoma City kitapçısının Japonya’daki arkadaşına göndermek istediği mesaj ne olursa olsun, bir saniye kadar sürecek. Ve tanrı-imparator için oynanan oyunlar, kitapçının telefonunda kolayca bulunabilen David Lynch’in filmlerine muhtemelen mum tutamaz.

“Tamam, ama tanrı-imparator olmayı ve tüm bu teknolojiye sahip olmayı tercih ederim” diye yanıt vermek cazip geliyor ama bu, asıl noktayı kaçırıyor. Tüm bunlara izin veren teknolojik patlama, tanrı-imparatorlarla kurumsal olarak bağdaşmıyordu. Sadece hükümetlerin, piyasa süreçlerinin yaptıklarını yapmasına yetecek kadar çıkarma ve düzenleme işlemlerini kolaylaştırdığı bir ortamda gerçekleşebilir.

Hükümetlerin hâlâ yeniliği engelleyen sömürü ve düzenleme uygulamalarıyla meşgul olduğu göz önüne alındığında, bu bize gelecekteki bir anarşide liberal-demokratik bir devletin Başkanı olmaya bile ortalama bir insan olmayı tercih etmemiz için ahlak dışı bir egoist neden veriyor.

Ve olgun bir ahlak dışı egoist, gerçek dostluğun bir dereceye kadar eşitlik gerektirdiğini de kabul edecektir: birçok insan tanrı-imparatora onun iyiliği için yaltaklanacak, ancak çok azı onun arkadaşlığından zevk alacaktır. Bunu yapanlar için bile, tanrı-imparator asla çok emin olamaz. Ahlak resme girmeden çok önce, toplam gücü reddetmek için sağlam nedenler var.

Ancak asıl sorun, her zamanki seçimimizin tam güç ve tam özgürlük arasında olmadığını gördüğümüzde ortaya çıkar. Bunun yerine, genellikle marjlardadır: yeni veya yoğunlaştırılmış bir saldırganlık veya tahakküm örneğine karşı böyle bir değişikliğin olmaması veya bir saldırganlık örneğinin ortadan kaldırılması (veya yumuşatılması).

Korumacılığın, onunla ilgilenen hükümetler altında yaşayan insanlara zarar verdiği elbette doğrudur. Ancak bu, korunan endüstrilerdeki insanların kısa vadeli faydalar elde etmediği anlamına gelmez. Ahlaki mülahazalar kategorik olarak görüş alanından çıkarılmışsa, bol miktarda rant arayışı son derece mantıklı görünür.

Burada sadece tarife, orada meslek ruhsatı gibi bildik şeylerden bahsetmiyorum. Tak Kak takma adıyla yazan Stirnerite James L. Walker Çinli göçmen işçilerin gelirlerinin tehdit edilmesinden korkan beyaz işçiler tarafından öldürülmesini savundu.

Açıkçası, daha geniş siyasi ve ekonomik düzen, bu işçilerin geçimlerinin önünde göçmenlerden çok daha büyük bir engeldi. Aslında, Amerika Birleşik Devletleri’ne göç, beyaz işçiler de dahil olmak üzere neredeyse tüm Amerikalılara ekonomik olarak fayda sağlamaktadır.

Bir tür bireyci anarşizm savunan Walker, muhtemelen bunların hepsini anladı. Ancak buradaki soru, genel olarak tüm göçlerle ilgili değildi ve “sadece mevcut siyasi ve ekonomik düzeni devirmek!” acil bir seçenek değildi. Katliam vardı.

Bu müfrit bir örnektir, ancak ahlaki mülahazalar gözden uzak tutulursa, saldırganlık ve tahakkümün pek çok cazibesi marjda rasyonel olacaktır.

Kara Bayrak’a Sadakat Yemin Etmek

Bununla birlikte, ahlak dışı egoistin anarşizme olan bağlılığını sürdürmek için burada da kolay bir düzeltme var: anarşist vizyona kişisel bir bağlılık. Böyle bir bağlılıkla, anarşizmle bağdaşmayan eylemlerin tadı ekşi olur ve ahlak dışı egoist bile, yalnızca saldırganlık ve tahakkümle önlenebilecek kayıpları kabul eder.

Ancak ekler gelir ve gider. Çocukken, Oklahoma’ya en yakın NBA takımı oldukları için Dallas Mavericks’i desteklerdim. Oklahoma City bir NBA takımı alınca, Mavericks’e olan bağlılığım azaldı.

Ahlak dışı egoist için anarşi “sabit bir fikir” değildir, tamamen keyfi takdire bağlıdır. Sınıf konumları veya sosyal çevreler bir kez değiştiğinde veya belki de tam can sıkıntısı baş gösterdiğinde, anarşizmin Mavericks’in yoluna gitmesini durduracak ahlaki nedenler olmayacaktır.

Ahlak dışı egoist burada itiraz edebilir: “Elbette. Ancak bu arada kendimi anarşizme adadım ve bunun yakın zamanda değişeceğini düşünmüyorum.”

Yanıt olarak, ahlak dışı egoist anarşistlerin çoğunun kendilerini küçümsediğini düşündüğümü söyleyeceğim.

Çoğu Stirnercinin muhtemelen anarşist olarak kalacağına katılıyorum ve çoğunun Walker’ınki gibi kusurları olmayacağına da katılıyorum. Aynı zamanda bir Stirnerci olan Benjamin Tucker, hem Marsden’ın “arşizmi”ne hem de Walker’ın ırksal terörü savunmasına öfkeyle karşı çıktı.

Anarşizme bağlılıklarını yitirdiklerini hayal ederken, Stirnerci bu olasılığı muhtemelen korkunç ya da en azından son derece üzücü bulacaktır. Ahlaki olmayan bir şekilde yorumlanan çıkarları böyle bir değişiklikten sonra farklı olsa bile durum budur.

Bence, bunun iyi tanımladığı Stirnerciler, anarşizme istikrarlı bir bağlılık için pratikte gerekli olan şeylere zaten sahipler. Ama bunun nedeni onların ahlakçı olmalarıdır. İçgüdüsel olarak, anarşizmin tam potansiyellerine ulaşmalarını engelleyen başka bir yanılsama olduğu fikrine isyan ediyorlar. Onu bir spor takımına geçici bağlılıklarından farklı kılan gerçek bir şey var.

Elbette aksi yönde açık inançları da vardır. İnsanlar karmaşıktır ve biz her zaman gerçek bağlılıklarımızın nerede olduğunun farkında değiliz. Benjamin Tucker’ı, resmi olarak nasıl ifade ederse etsin, bunun devlet ve suçları tarafından ahlaki olarak öfkeli bir kişi olduğunu düşünmeden okumak zor.

Bu daha örtük inançları ortaya çıkarmak, bir öz-dürüstlük sürecidir: İş buna geldiğinde, sınıf konumunuz veya sosyal çevreleriniz değişirse, anarşizmi başka bir siyasi tutku için terk etmenin sizin için daha kötü olmayacağını güvenle söyleyebilir misiniz? Öyle ki bu yeni konumlandırma size daha çok uysun? Hiçbir siyasi perspektif nesnel olarak diğerinden daha iyi olmadığına göre, keyfi olarak bir Maocu veya bütünleyici veya sıradan bir Demokrat veya başka bir şey olursanız hiçbir şeyin kaybedilmeyeceğini mi?

Evet, böyle bir yeniden konumlandırma daha kolay olsa bile bunun gerçek bir hata olacağına dair dırdırcı bir his varsa, anarşizme olan bağlılığınızda Dallas Mavericks’e olan herhangi bir bağlılıktan daha derine saplanmış bir şeyler olabilir. Belki de bunun nedeni sabit bir fikir olması, algınızı bulandırması ve sizi kendinize düşman etmesidir. Veya belki de bunun yerine, şeylerin gerçek doğasındaki sabit bir noktadır, ahlaki gerçekliğin sorumlu olduğunuz bir özelliğidir.

Ama son yazdığım doğruysa bu iki olasılık arasındaki fark o kadar da önemli olmayabilir.

İşte buradayız: ahlak dışı itiraza bir çözüm olmadan, ahlak sadece başka bir tahakküm sistemidir ve bu nedenle anarşizmle bağdaşmaz. Ancak ahlak dışı bir anarşizm de ne kavramsal ne de pratik olarak bir seçenek değildir. Bu nedenle, “anarşi”nin bir anlam ifade etmesi ve anarşizmin gelip geçici bir sanrıdan başka bir şey olması gerekiyorsa, Stirner’in itirazına yanıt vermek gereklidir.