Anarko-“Kapitalizm” İmkansızdır

Okumak üzere olduğunuz makale, Anna Morgenstern tarafından kaleme alınmış. 19 Eylül 2010 Tarihinde Anarcho-“Capitalism” is Impossible başlığı altında yayınlanmıştır.

Çeşitli çizgilerden birçok anarşist, anarko-kapitalistlerin gerçekten anarşist olmadıklarını, çünkü anarşizmin anti-kapitalizmi gerektirdiğini iddia etti. Bunun aslında diğer taraftan doğru olduğunu düşünüyorum. Devleti gerçekten ortadan kaldırmak istiyorlarsa, anarşistlerdir, ancak ne kadar öyle olduklarını iddia ederlerse etsinler gerçekten kapitalist değildirler.

Kendilerini “anarko-kapitalist” olarak adlandıranlar, genellikle “kapitalizmi” serbest piyasa ile, “sosyalizmi” ise buna karşı devlet müdahalesi olarak tanımlamak isterler. Ama o zaman serbest piyasa nedir? Devlet müdahalesi olmadan gerçekleşen tüm gönüllü işlemleri kastediyorsanız, o zaman bu dairesel ve gereksiz bir tanımdır. Bu durumda, tüm anarşistler “anarko-kapitalist” olmalıdır, en inatçı anarko-sendikalistler bile.

Kapitalizmi bir özel mülkiyet sistemi olarak tanımlamak da aynı derecede sorunludur, çünkü özel ve kamu arasındaki çizgiyi nasıl çekersiniz? Bir devlet altında, devlet mülkiyeti “kamu” olarak kabul edilir, ancak bir anarşist olarak bunun bir düzmece olduğunu bilirsiniz. Bu sadece kendilerine Devlet diyen bir grubun sahip olduğu özel mülktür. Bir şeyin 10 kişiye mi yoksa 10 milyona mı ait olduğu, onu daha az ya da daha fazla “özel” yapmaz.

Biraz daha derine inersek, farklı türden anarşistler arasında mülkiyet haklarının nasıl tanımlandığı ve mülkiyetin doğası hakkında sorunlar olabilir. Açıkçası, anarko-kapitalistler kimin hangi mülkün sahibi olduğuna hükümetin karar vermesini istemiyorlar. Dolayısıyla, en katı mülkiyetçiliklerinde bile, onlar hâlâ etkin bir şekilde anarşisttirler; sadece anarşist bir toplumun kendini nasıl örgütleyeceğine dair farklı bir fikirleri var.

Ancak, bence, amaçlara odaklanma, üretim araçlarına bakma pahasına anarşist topluluklarda çok fazla vurgulanıyor. Hedefler bazen insanları belirli araçlara yönlendirir, ancak sonuçları belirleyen hedefler değil araçlardır. Ve anarko-kapitalistler anarşist araçları takip ederse, sonuçlar imkansız bir “anarko-kapitalizm” değil, anarşi olacaktır.

Anarşi bir sosyal ütopya demek değildir, ayrıcalıklı bir otoritenin olmadığı bir toplum demektir. Hala anarşi altında ele alınması gereken sosyal kötülükler olacak. Ancak anarşi, bu kötülüklerin yenilerini doğurmadan ortada olan kötülüklerle savaşmak için önemli bir adımdır.

Anarko-kapitalizmin imkansızlığı konusundaki görüşüm basitçe şöyledir:

1. Anarşizm altında, sermayenin kitlesel birikimi ve yoğunlaşması imkansızdır.

2. Sermayenin yoğunlaşması olmadan, ücretli köleliğin ortaya çıkması imkansızdır.

3. Ücretli kölelik olmadan çoğu insanın “kapitalizm” olarak tanıyacağı hiçbir şey yoktur.

Bunun, sermayenin kitlesel birikiminin ve yoğunlaşmasının anarşizmde imkansız olduğu şeklindeki ilk kısmı, çeşitli bakış açıları ya da yönlere sahiptir.

En büyük sorunlardan biri, bir devlet yokken sahip olunan mülk miktarı arttıkça mülkü koruma maliyetinin çarpıcı biçimde artmasıdır. Bu, liberteryenler tarafından nadiren incelenen bir şeydir, ancak çok önemlidir.

Bunun bir nedeni, büyük ölçekli mülk sahipliğinin hiçbir zaman coğrafi olarak toplu halde bulunmamasıdır. Bir milyarderin tüm mülkü küçük bir coğrafi bölgede bulunmaz. Aslında, bu tür bir devamsızlık mülkiyeti, ilk etapta milyarder olmak için gereklidir. Çoğu süper zengin, her yerde birçok fabrika, perakende satış mağazası, ofis ve benzeri bulunan büyük şirketlerde hisse sahibidir. Anonim şirketlerin şimdilik anarşi içinde olup olmadığını bir kenara bırakırsak, bu coğrafi dağılım, bu mülkün tamamını korumanın maliyetinin çok büyük olduğu anlamına geliyor. Sadece çok sayıda koruyucu gerekli olduğu için değil, aynı zamanda bu gardiyanların bir anda yerel satış noktasını devralmaya karar vermemelerine yetecek kadar ödeme yapması gerektiği için. Bu gardiyanları izlemeleri için gardiyanlar kiralayabilirsiniz, ancak bu da kendi içinde yeni bir sorun haline gelir…

Ancak mülkün yalnızca içeri izinsiz giren iç figürlerden değil, aynı zamanda yabancı istilasından da korunması gerekiyor. Anarko-kapitalist bir toplumun, eğer istersek, Ancapistan’ı kurmayı başardığını hayal edelim. Ancapistan’ın yanında devletçi kapitalist bir ulus var, ona Aynrandia diyelim. Eh, Aynrandianlılar “hmm, Ancapistan’ın vatandaşlarını koruyacak bir devletten yoksun olduğuna” karar veriyorlar. Tabii ki onların iyiliği için devralmalı ve onlara bir tane vermeliyiz.” Bu noktada Ancapistan’daki milyarderler ya teslim olmalı, Aynrandyalıları hoş karşılamalı ve Ancapistan artık yok olmalı ya da Aynrandyalıları püskürtmek için özel bir ordu kurmalılar. Yukarıda ana hatlarıyla belirttiğim nedenlerle ikinci seçenek gülünç derecede pahalı olmakla kalmayacak, aynı zamanda Aynrandyalılar modern topyekûn savaşa girişmeye karar verirlerse birçok mülk yok edilecek. Ahh, peki ya Ancapistan’daki tüm orta sınıf insanlar; kendilerini savunmak için bir milis oluşturmayacaklar mı? Evet, ama bir grup milyarderin mülkünü savunmak için bir milis oluşturmayacaklar.

Anarko-kapitalistler genellikle, gerçekte hiçbir temeli olmayan patron-işçi ilişkisine dair saçma sapan, pembe bir tabloya sahiptirler. Neredeyse hiç kimse uyanmaz ve “benim gibi bir kaybedeni işe alacak kadar kibar olan harika patronum için cennete teşekkür ederim” diye düşünerek işe gitmez. Dış istila geldiğinde orta sınıflar kendilerini ve mülklerini savunacaklar. Ama aksiyondan pay almadan Wal-mart için hayatlarını riske atmayacaklar.

Yani, mülkü koruma maliyetinin artması nedeniyle, daha fazla sermaye biriktirmenin, yalnızca mülkün korunması açısından ekonomik olarak verimsiz hale geldiği bir eşik düzeyi gelecek. Polis ve askeri koruma, devletin zenginlere verdiği en büyük sübvansiyondur. Bir anlamda Objektivistler, kapitalizmin özel mülkiyeti korumak için bir hükümete ihtiyaç duyduğu konusunda haklılar.

Ayrıca, devlet tarafından korunan bir bankacılık/finansal sistem(i) olmadan, sonsuz yüksek kârlar elde etmek neredeyse imkansızdır. Polis/askeri devlet zenginleri zengin tutmaya yardımcı olur, ancak herkesin pahasına zengin olmalarına yardımcı olan ilk etapta finansal sistemdir.

Her şeyden önce, devlete bağlı bankacılık, bir kişinin bankacılık hizmetlerinden yararlanabileceği sınırlı bir kaynak arzı yaratır. Bu kartelleşme, gerçekte var olandan daha fazlasının ödünç verildiği oldukça büyük miktarda kısmi rezerv bankacılığından kurtulmalarını sağlar. Bu, kullanımdaki para arzını tek taraflı bir şekilde artırarak, kredi alan kişilerin etkili bir şekilde herkesten çaldığı bir durum yaratır. Genişlemeyi finanse eden şirketler, kaynakların fiyatını artırarak rakiplerini bunu yapmaya veya başarısız olmaya zorlar. Bu, giriş maliyetini yükselterek her sektördeki rakiplerin miktarını sınırlar ve azaltır, bu da ücretleri düşürür.

Ve mevcut itibari para/merkezi bankacılık rejimi, para arzını sürekli olarak şişirerek, insanların tasarruf etme kabiliyetini yok ediyor, böylece onları bir iş kurmak veya genişletmek, bir ev veya araba satın almak için borç almaya zorluyor. Kelimenin tam anlamıyla ve doğrudan sermaye arzını gittikçe daha da küçülen bir grup insanın elinde yoğunlaştırır, tasarrufları yok eder ve daha yüksek kredi notu olanlara etkin satın alma gücünü besler. Bu, ücretleri düşürür ve insanları, onları işe alacak büyük miktarda sermayeye sahip olanlara bağımlı hale getirir.

Anarşide herkes herkese borç verebilirdi, kendi başına “banka” olarak bilinen özel bir şey olmazdı (ya da başka bir deyişle, herhangi biri üzerinde sadece “banka” yazan bir işletme kurabilirdi). Yasal ihale ve hiç yoktan büyük miktarlarda para yaratma yeteneği olmadan (“banka koşusu” ve/veya banknotların devalüasyonu tehdidi, bunu etkin bir şekilde çok küçük bir seviyeyle, en fazla kendi masraflarını karşılamaya yetecek kadar sınırlı tutacaktır) , para arzı artık bir kartelin elinde olmayacaktı. Borçlanma ender hale gelecek ve tasarruf yaygınlaşacak, sermayeyi giderek daha dar bir şekilde dağıtmak yerine daha geniş bir alana dağıtacak ve böylece sermayenin fiyatını seyreltecekti. Böyle bir sistem altında, talepteki herhangi bir değişiklik, çok sayıda rakip tarafından karşılanacak ve kârları tekrar ortalamaya indirecektir.

Açıkçası, anarşizm altında “fikri mülkiyet” diye bir şey olmayacaktı, dolayısıyla para kazanmak için patentlere ve telif haklarına dayanan herhangi bir iş modeli de olmayacaktı. Bu, yukarıda bahsettiğim seyreltmeye katkıda bulunacaktır.

Sermayenin fiyatı seyreltikçe, üretimin işçilere giden payı artar. Sonunda göreceğimiz şey, esasen kalıcı bir küresel işgücü kıtlığıdır. Şirketler, tam tersi değil, işçiler için rekabet ederdi.

Tarihe bakılırsa, büyük olasılıkla, değer üreten mülk sahiplerinin onu işçi örgütlerine kiralayacağı özel bir sendikalizm gibi bir şey ortaya çıkacaktır, çünkü onlar için insanları yarı kalıcı olarak işe almaya çalışmaktan daha kolay olurdu.

Örneğin, Madencilik, 1800’lerde maden arayıcılarının/sahiplerinin çoğunu satın alan banka tarafından finanse edilen anonim madencilik şirketlerinin ortaya çıkışına kadar bir süre böyle örgütlendi.

Dolayısıyla, “anarko-kapitalist” bir mülkiyet rejimi varsayıldığında bile, başka kimse için “kapitalizm” olarak kabul edilebilecek herhangi bir şeyin var olamayacağını görüyoruz. Aslında toplum, “anarko-sosyalistlerin” “sosyalizm” olarak düşündükleri şeye çok benzer. Tam böyle olmasa da kapitalizm olarak hayal ettikleri her şeyden çok daha yakın.

Bununla birlikte, anarşizm altında, bu kadar katı bir mülkiyet rejimi bile garanti edilmez. Bunu farklı bir şekilde işlemek isteyen bir topluluğa dayatmanın bir yolu yoktur. İnsanların içinde yaşaması için rekabet edecek birçok farklı topluluk ve sistem olacağını ve en iyi görünen şeyin yayılma eğiliminde olacağını tahmin ediyorum. Anarko-kapitalistlerin, insanların mülke kendilerinin tercih ettiğinden daha akışkan veya komünal bir şekilde muamele etmeyi kabul etmelerini engellemek için yapabilecekleri hiçbir şey yoktur. Ayrıca anarko-sosyalistlerin de bir topluluğun mülkiyeti kendilerinin tercih ettiklerinden daha katı veya bireysel bir şekilde organize etmesini önlemek için yapabilecekleri hiçbir şey yoktur.

Çünkü anarko-kapitalizm imkansız olduğu gibi, anarko-sosyalizm de (kavramları nasıl tanımladığınıza bağlı olarak) imkansızdır. Gerçekte, bazı insanların başkalarının yapmadığı şeyleri yapma özel hakkına sahip olduğu o büyük kurgu olan devlete karşı olan hepimiz anarşistiz. Ve anarşi altında ne olacak? HER ŞEY.

Anarchy and Democracy
Fighting Fascism
Markets Not Capitalism
The Anatomy of Escape
Organization Theory