Okumak üzere olduğunuz makale, Eric Fleischmann tarafından kaleme alınmış. 28 Temmuz 2020 tarihinde “An Anti-Statist Beginner’s Guide to (Taxation, Public Budgets, and) Participatory Budgeting” başlığı altında yayınlanmıştır.
Vergilendirme ve dolayısıyla kamu bütçelerine ilişkin en açık ve bariz devletçilik karşıtı tutum (her ne kadar birincisi ikincisinin tek kaynağı olmasa da) bunların azaltılması ya da tamamen kaldırılmasıdır ve merkezci ve sağcı liberteryenler arasında genellikle bu şekilde ele alınmaktadır. Örneğin Murray Rothbard, ilkesel yaklaşımın “ister daha düşük oranlar ister muafiyet ve kesintilerin genişletilmesi yoluyla olsun, vergilerdeki tüm indirimleri desteklemek; tüm oran artışlarına veya muafiyet düşüşlerine karşı çıkmak” olması gerektiğini yazmaktadır. Kısacası, her durumda vergilendirme belasını mümkün olduğunca ortadan kaldırmaya çalışmak.” Dolayısıyla, bu genel yaklaşım çerçevesinde hareket eden geleneksel devletçiler ve anti-devletçiler arasındaki konuşmalar, Monty Python’un Life of Brian (1979) filmindeki Judea Halk Cephesi’nin (Judea Halk Cephesi ile karıştırılmamalıdır) Pilatus’un karısını kaçırmayı planladıkları toplantıya benzeme eğilimindedir. Bu sahnede Reg, Romalıların kendilerinden, babalarından ve babalarının babalarından (ve babalarının babalarının babalarından) çalmaktan başka bir şey yapmadıklarını ilan eder. Ve onların babalarının babalarının babalarının babalarından) çalmaktan başka bir şey yapmadıklarını söyler ve “karşılığında bize ne verdiler?” diye sorar. Komplocular da Romalıların sağladığı su kemerleri, kanalizasyon, sulama, ilaç, sağlık, şarap, hamamlar vs. gibi şeyleri sıralayarak cevap verirler. Sonunda Reg sorusunu şu şekilde revize etmek zorunda kalır: “Ama daha iyi sağlık ve tıp ve eğitim ve sulama ve halk sağlığı ve yollar ve tatlı su sistemi ve hamamlar ve kamu düzeni dışında Romalılar bizim için ne yaptı?” Bu karşılaştırma, devletin halihazırda sağladıklarını sağlamaya yönelik teorik ve tarihsel devlet dışı stratejilerin çeşitliliğine pek itibar etmese de, bu pozisyonun kışkırttığı bir tür dengesiz ileri geri konuşmayı özetliyor.
Bu, vergilendirmenin (ya da daha spesifik olarak vergilendirme gerekliliğinin) nihai olarak ortadan kaldırılmasının iyi bir ideal ya da uzun vadeli hedef olmadığı anlamına gelmez. Alderson Warm-Fork, Libcom.org forumunda vergilerin kolektivist anarşist görüşü hakkında, vergiler özünde bir yeniden dağıtım mekanizması olduğundan, böyle bir mekanizmaya ihtiyaç duyulması halinde bunun şu anlama geldiğine işaret etmektedir:
1) orijinal dağılımınız ciddi şekilde hatalıydı ve 2) bir sebepten dolayı orijinal dağılımı değiştiremediniz. Ve bu ikinci dağılımın orijinal dağılımınızın üzerine eklenmesi, toplumun bir şekilde üzerinde ve dışında duran bir tür ajans gerektirecektir- ki bu bir devlet olmak zorunda değildir, ancak endişe verici bir şekilde buna benzemektedir.
Dolayısıyla, devletsiz bir toplumun hedeflerinden biri, özgün dağılımın hem adil hem de yeterince verimli olduğu sosyo-ekonomik koşulları yaratmaktır; öyle ki bireyler kişisel yaşam tarzlarını sürdürebilsinler ve kaynaklarını kooperatif girişimlerde ve topluluk girişimlerinde gönüllü olarak bir araya getirebilsinler – özellikle de 18. ve 19. yüzyıl anarşisti Joseph A. Labadie’nin “şu anda kiliseler, sendikalar, sigorta birlikleri ve diğer tüm gönüllü birlikler tarafından yapılan” ve Colin Ward’ın Güney Galler’deki Tredegar Tıbbi Yardım Derneği modelinin gösterdiği “yerel kendi kendine vergilendirme modeli” olarak bahsettiği türden bir “vergilendirme” olarak tanımlamaktadır. Bu senaryoda ikinci bir dağıtım için devlete ya da devlet benzeri bir mekanizmaya ihtiyaç yoktur (ya da en azından gönülsüz bir mekanizmaya). Devlet karşıtı ve anarşizm yolcusu James C. Scott’ın “Anarşizm İçin İki Şerefe” adlı eserinde ifade ettiği, devlet olmadan bu tür bir “göreli eşitliğin” -ki bu “karşılıklılık ve özgürlüğün gerekli bir koşuludur”- yaratılabileceğine olan inançsızlığı, onu “hem teorik hem de pratik olarak devletin ortadan kaldırılmasını” reddetmeye götürmektedir. Ancak örneğin Kevin Carson’ın “Fayda Kimin? Tam Komünizm Olarak Serbest Piyasa” başlıklı yazısında, devletin tüm ayrıcalıklarından arındırılmış bir serbest piyasanın nihayetinde “teknolojik ilerlemenin tüm faydalarını” özelleştirmeyip toplumsallaştıracağını ve “Koch kardeşler ve Halliburton’un sahip olduğu bir dünyanın anarko-kapitalist vizyonuna değil, Marx’ın komünist bolluk toplumu vizyonuna benzeyen bir toplumla sonuçlanacağını” savunmaktadır.
Ancak asıl mesele, devletçilik karşıtlarının vergilendirme konusunda alabilecekleri daha incelikli pozisyonlar olduğudur. Carlos Clemente’nin özetlediği gibi, “piyasa anarşistlerinin vergilendirme sorunuyla ilişkisi, her koşulda vergilerin koşulsuz olarak kaldırılmasını savunmaktan biraz daha karmaşıktır. Piyasa anarşistleri, Dubbya ve Neocon şirketinin yaptığı gibi vergilerin azaltılmasının arkasındaki argümanı satın almazlar.” Bu durum, Kevin Carson’ın Chris Matthew Sciabarra’nın hem vergilendirme hem de düzenlemelerle ilgili “diyalektik liberteryenizm” kavramını kullanmasında iyi bir şekilde yansıtılmaktadır. Şöyle yazıyor: “Vergilerin ve düzenlemelerin devlet kapitalizminin genel yapısında oynadığı rol göz önünde bulundurulmadan, vergilerin kaldırılması ya da azaltılmasına yönelik belirli önerileri değerlendirmek pek mantıklı değil. ‘Serbest piyasa reformu’na ilişkin ana akım önerilerin çoğunun şirket devletinden fayda sağlayan sınıfsal çıkarlar tarafından üretildiği düşünüldüğünde, bu özellikle doğrudur.” Ayrıca Carson, “How Not to Fight the 1%” (%1 ile Nasıl Mücadele Edilmez) başlıklı makalesinde savunduğu gibi, vergilendirmenin evrensel olarak hırsızlık olduğu yönündeki sağ-liberteryen iddiayı takip etmemektedir: “muazzam zenginlik devlet – milyarderlerin ve şirketlerin devleti – aracılığıyla elde edilmektedir. Tüm bu zenginlik, devlet tarafından uygulanan yapay mülkiyet hakları, yapay kıtlıklar, tekeller, düzenleyici karteller ve giriş engelleri (doğrudan vergi mükellefi sübvansiyonlarından gelen kısım hariç) üzerindeki rantlardan gelmektedir.” Bu nedenle milyarderlerin ve şirketlerin vergilendirilmesine ‘hırsızlık’ olduğu için değil, ‘haklı olarak onlara ait olduğu’ için karşı çıkıyor; devlet zoruyla kurulan tekelleri ortadan kaldırmanın, büyük servet eşitsizliklerinin ortaya çıktığı temeli ele almak için daha etkili bir yol olduğu şeklindeki daha faydacı bir temele dayanıyor.
Ancak zenginlerin kapsamlı bir şekilde vergilendirilmesini kapitalizmdeki muazzam ekonomik eşitsizlikleri gidermek için makul bir kısa vadeli araç olarak gören anarşistler de vardır ki bu da devlet karşıtlarının vergilendirme ve kamu bütçelerine ilişkin ilginç ‘olumlu’ yaklaşımlarını gündeme getirmektedir. Henry David Thoreau, Sivil İtaatsizlik adlı ünlü denemesinde şöyle yazar: “‘En iyi hükümet, hiç yönetmeyen hükümettir’ ve insanlar buna hazır olduklarında, sahip olacakları hükümet de bu olacaktır.” Ancak bu devlet karşıtı tedriciliğe paralel olarak, vergilendirme konusunda da incelikli bir tutum sergiler; köleliğe ve Meksika-Amerika Savaşı yoluyla yayılmasına karşı olduğu için Massachusetts seçim vergisini ödemeyi reddettiğini kaleme alırken, komşularının yararına olacak otoyol vergilerini ödemeye istekli olduğunu ilan eder; temelde yalnızca hükümetin ve onun zorbalığının yararına olan vergilere karşı çıkar. Özgürlükçü sağda daha az komşuluk içeren ancak tamamen farklı olmayan bir duygu, yeniden dağıtımcı vergi politikalarının sadık bir eleştirmeni olmasına rağmen, devletçiliğe karşı çıkarken bireylerin kamu bursları, sosyal güvenlik, işsizlik yardımları vb. almalarında bir çelişki görmeyen Ayn Rand’dan gelebilir. 1966 tarihli “Burslar Sorunu” başlıklı makalesinde, bu tür politikaların “kurbanlarının” “kendi paralarının iadesi konusunda açık bir hakka sahip olduklarını ve paralarını refah devleti yönetiminin yararına sahipsiz bırakırlarsa özgürlük davasını ilerletmeyeceklerini” yazmıştır. Rand’ın kendisi de hayatının ilerleyen dönemlerinde sosyal güvenlikten yararlanmıştır. Bir de ünlü anarşist Pyotr Kropotkin’in Ekmeğin Fethi adlı eserinde belirttiği gibi, “müzeler, ücretsiz kütüphaneler, ücretsiz okullar, çocuklar için ücretsiz yemekler; herkese açık parklar ve bahçeler; herkese ücretsiz asfaltlanmış ve aydınlatılmış sokaklar; her eve ölçüsüz ve kesintisiz su sağlanması” gibi genellikle kamu bütçeleri tarafından sağlanan altyapı ve kurumların çoğunun, toplumu anarko-komünizme doğru götüren daha büyük eğilimlerin temsilcisi olduğu görüşü vardır.
Ve dahası, birçok devletçilik karşıtı (dahilCarson ) Henry George’un ekonomi felsefesine ilgi duyduklarını ifade etmişlerdir. George’un Progress and Poverty (İlerleme ve Yoksulluk) adlı büyük eserinde tanımladığı gibi, bu felsefe temelde tüm toprakların ortak olduğu fikrini içerirken, herhangi bir “toprak sahibinin mülksüzleştirilmesi gerektiği[,] . . . [Devletin vergi olarak kira alması halinde toprak, kimin adına ya da hangi parselde olursa olsun, gerçekten ortak mülkiyet olacak ve topluluğun her üyesi mülkiyetin avantajlarına katılacaktır” fikrini reddederken, tüm bunların “toprak değerleri dışındaki tüm vergilendirmelerin” kaldırılmasına yol açtığını savunur. Bunu destekleyen devletçilik karşıtı mükemmel bir örnek ünlü yazar ve Hıristiyan anarşist Leo Tolstoy’un hayatının ilerleyen dönemlerinde yazdığı şu sözlerdir: “İnsanlar George’un öğretisiyle tartışmazlar; sadece bunu bilmezler. Ve onun öğretisiyle başka türlü davranmak mümkün değildir, çünkü onu tanıyan kişi aynı fikirde olmaktan başka bir şey yapamaz.” Bazıları bunu Tolstoy’un anarşizmden uzaklaştığının bir göstergesi olarak gösterebilir, ancak 1899 tarihli Diriliş adlı romanında, toplum yararına toprak rantı toplamanın bir yolu olarak hegemonik bir devlet değil, yerel yönetim kavramını kurgusal olarak araştırır.
Tüm bunlar, “katılımcı bütçeleme “yi tartışmak için bir bağlam yaratmak amacıyla devletçilik karşıtları tarafından vergilendirme ve kamu bütçelerine yönelik olarak benimsenebilecek karmaşık ve incelikli yaklaşımları göstermek için özetlenmiştir. Bu süreç basitçe, vatandaşların -genellikle belediyelerin- kamu bütçelerinin tahsisi konusunda müzakere ettikleri ve demokratik olarak karar verdikleri bir süreçtir. Kökenleri askeri diktatörlük döneminde Brezilya Demokratik Hareketi’nin katılımcı deneylerinde bulunabilir, ancak Steve Rushton’ın açıkladığı gibi, 80’lerde Brezilya İşçi Partisi tarafından seçim başarısından katılımcı demokrasinin daha radikal biçimlerine sıçrama yapma girişimi olarak geliştirilmiştir. İlk başarılı örnek 1989 yılında Brezilya’nın Rio Grande do Sul eyaletinin başkenti Porto Alegre şehrinde ortaya çıktı. Kısa süre sonra, 1992 yılında Belo Horizonte şehri tarafından benimsendi ve ardından çok sayıda belediye bu yöntemi izledi; Brezilya’nın en büyük şehirlerinin neredeyse yarısı bu yöntemi kullanıyor. Rushton’ın açıkladığı üzere, Brezilya’da katılımcı bütçeleme yıllık bir döngü izliyor; belediye bir önceki yılın bütçesini sunuyor ve vatandaşlar da harcama kararlarını ve önerilerini tartıştıkları mahalle toplantılarında bu bütçeyi gözden geçiriyor. Bu meclisler daha sonra, meclislerin önerdiği ve tartıştığı konuları daha fazla tartışan ve geliştiren meclis üyelerini seçer ve son olarak, sakinler tarafından seçilen delegeler nihai kararları oylar.
Dünya Bankası’nın özellikle Porte Alegre’deki çalışmalarla ilgili bir raporuna göre 1989 yılında 27.000 yeni kişi daha toplu konuta kavuşmuş, 1988-1997 yılları arasında kanalizasyon ve su bağlantısı evlerin %75’inden %98’ine çıkmış, 1986’dan bu yana okul sayısı dört katına çıkmış ve 1985-1996 yılları arasında şehrin sağlık ve eğitim bütçesi %13’ten %40’a çıkmıştır. Şimdi, bu durumlarda tahsis edilenin tüm bütçe olmadığı ve katılanın her bir kişi olmadığı açıkça belirtilmelidir. Ancak, PB’nin 1999 yılında Porte Alegre’nin bütçesinin %21’ini ve aynı yıl Belo Horizonte’nin yerel yatırım kaynaklarının yarısını tahsis etmesiyle kontrolü ve katılımı geçmişte artmıştır. Ayrıca, raporun yazıldığı tarih itibariyle katılım “sadece orta sınıfla ya da İşçi Partisi’nin geleneksel destekçileriyle sınırlı değildir. Düşük gelir gruplarından insanlar da süreçte aktif rol almaktadır.”
Katılımcı bütçeleme 2000’li yıllarda Avrupa’ya yayıldı ve 2005 yılında Sevilla, Londra, Paris, Roma ve Berlin’in yanı sıra İtalya’daki Grottamare ve Altidona gibi küçük komünler de dahil olmak üzere 50’den fazla Avrupa şehri bu sürecin biçimlerini benimseyene kadar çoğunlukla Batı Avrupa ülkelerinde eş zamanlı olarak ortaya çıktı. Ve çok sayıda şehir, ilçe, konut topluluğu, okul ve daha fazlasının yapılarında uygulamaya koymasıyla Amerika Birleşik Devletleri’ne de geldi. Rushton, 2015 yılında PB’yi benimseyen ve bunun sonucunda toplu taşıma, yaya geçitleri, parklardaki acil durum çağrı kutuları ve artan otobüs durakları hakkında gerçek zamanlı bilgilere yatırım yapan Kuzey Carolina’daki Greensboro şehrini anlatıyor. Dahası, “katılımcı bütçeleme, daha önce dil, etnik köken ve yoksullukla ayrılmış topluluklar için daha fazla kapsayıcılığı zorladı.” Belli bir çeşitliliğe sahip olan PB, New York’ta da ortaya çıkmıştır; burada “kent sakinleri artık toplu taşıma, barınma ve diğer konuların nasıl iyileştirileceğine dair özel fikirlerini verebilecekleri damla iğneli özel bir haritaya erişebilmektedir.” Ve 2018 itibariyle dünya çapında 3.000 belediye PB’nin bir türünü uygulamaya koymuştur.
Bu kadar çok farklı bağlamda, PB şaşırtıcı olmayan bir şekilde çok farklı biçimler almıştır, ancak Hollie Russon Gilman yapılarının genel olarak dört evrensel özelliğini açıklamaktadır:
1. Bilgilendirme oturumları: Vatandaşlara farklı hükümet programlarının maliyeti ve etkileri hakkında bilgi verilir.
2. Mahalle meclisleri: Vatandaşlar yerel bütçe ihtiyaçlarını dile getirir.
3. Bütçe delegeleri: Bazı vatandaşlar hükümet yetkilileriyle doğrudan etkileşime geçmek ve uygulanabilir bütçe önerileri hazırlamak için kaydolur.
4. Oylama: Bölge sakinlerinden oluşan daha büyük bir grup, hangi projelerin finanse edileceğine karar verir.
Bu sistemin önemli unsurları, en azından bazı kamu fonları üzerinde halkın kontrolüne izin vermelerinin yanı sıra, “vatandaşlara hükümet bilgilerine ve seçilmiş yetkililere filtresiz erişim sağlamaları” ve “komşularıyla yeni ilişkiler” ve “derinleşmiş bir dayanışma ve topluluk duygusu” geliştirmeleridir.
Ve PB, bir dizi benzersiz durum ve zorluğu ele almak için de önerilmiştir. Sistemin Amerika Birleşik Devletleri’ne taşınmasında daha önce de belirtildiği gibi, okullar bağlamında ortaya çıkmıştır. Katılımcı Bütçeleme Projesi’nin tanımladığı gibi, “dünyanın dört bir yanındaki okullar, okul bölgeleri ve kolejler, okul bütçesinin bir kısmının nasıl harcanacağına karar verirken öğrencileri, velileri, eğitimcileri ve personeli dahil etmek için katılımcı bütçelemeyi (PB) kullanmaktadır.” Bu çabalar sayesinde topluluklar okulları üzerinde daha fazla kontrol sahibi oluyor. Phoenix Union High School District’ten Agustin B.‘nin de belirttiği gibi, bu sayede öğrenciler okula daha fazla bağlılık hissediyor. Uzman olmasam da, bireylerin parçası oldukları kurumda söz sahibi olduklarında, hem daha fazla özgürlük hem de tatmin duygusu hissetmeleri temel bir sağduyu gibi görünüyor – bu, şu anda zaman zaman bürokratik bir rejim altında çalışıyormuş gibi hisseden öğrenciler için kesinlikle doğru olmalı; Emma Goldman’ın tanımladığı gibi, okullar – “ister kamu, ister özel, isterse kiliseye bağlı olsun”- “mahkum için hapishane, asker için kışla neyse, çocuk için de odur – her şeyin çocuğun iradesini kırmak ve sonra da onu dövmek, yoğurmak ve kendine tamamen yabancı bir varlık haline getirmek için kullanıldığı bir yer.” PB gerçek anlamda özgürlükçü (geleneksel anlamda) bir eğitim idealini tam olarak karşılamasa da kesinlikle bu yönde ilerliyor.
Katılımcı Bütçeleme Projesi de PB’yi mevcut iklim acil durumunun ele alınması için bir araç olarak önermiştir. “Bazı sakinlerin iklim sorunlarına karşı görünürdeki kayıtsızlığının, görünüşte içinden çıkılmaz bir sorun üzerinde gerçek bir etkiye sahip olamama algısından kaynaklanabileceğine” dikkat çekiyorlar. Dolayısıyla PB, “daha fazla bisiklet yolu ya da daha az gıda atığı gibi” yeşil girişimlere katılım ve destek için bir araç olabilir. Bu, ‘Geçiş Gündemi’nin yukarıdan dayatılması yerine daha fazla benimsenmesi anlamına gelecektir.” Dolayısıyla PB, bireyleri ve toplulukları çevreye daha duyarlı uygulamalar gerçekleştirmeleri için pratik olarak ele alan ve ilham verici bir şekilde harekete geçiren bir mekanizma olarak hizmet etmektedir.
Hatta PBP, PB’yi mevcut COVID-19 salgınıyla başa çıkmak için önemli bir mekanizma olarak yazmıştır:
Pandemi dönemlerinde, yardım çalışmaları için trilyonlarca dolar harcanırken hükümetlerin otoriterleşmesi sık rastlanan bir durumdur. İşte tam da bu noktada demokrasiyi güçlendirmemiz, fonların adil ve demokratik bir şekilde dağıtılmasını sağlamamız ve yerel toplulukların- özellikle de en marjinal ve savunmasız nüfusumuzun – kendilerini büyük ölçüde etkileyecek bu kararlarda söz sahibi olmasını garanti altına almamız gerekiyor. Kişisel düzeyde, hepimiz izole olmuş ve çaresiz hissederken, insanların bağlantı ve kontrol duygusu hissetmek için bir yola ihtiyacı vardır. Katılımcı bütçeleme her ikisini de sunar.
PB’nin daha ‘tarafsız’ faydacı yararlarının ötesinde, devlet karşıtları için cazibesi kesinlikle açıktır- daha fazla hükümet şeffaflığı, kamu fonları üzerinde vatandaş kontrolü ve krizler karşısında yukarıdan aşağıya otoriter yöntemlerden kaçınma. Vergilendirmeye tamamen karşı çıkmanın gerekli bir anti-devletçi pozisyon olmadığı gösterilmiştir, bu nedenle PB’yi desteklemek küfür olmayacaktır. Ancak daha resmi bir stratejik düzeyde, Carson, “Liberter Belediyecilik” adlı makalesinde, PB’den “kapitalizm sonrası geçiş için bir temel olarak” hizmet edebilecek “ortaya çıkan dağıtılmış ve müştereklere dayalı ekonominin” bir yönü olarak bahsediyor. “Katılımcı bütçeleme projelerini … katılımcı yönetimin ayrılmaz bir parçası” olarak gören Carson, topluluk ve müştereklere dayalı, kooperatif ve açık kaynaklı üretim ve yönetişim için çeşitli stratejilerin yanı sıra “üç düzeyde: mikro-köy ve diğer birlikte yaşama/ortak üretim biçimleri, bir birim olarak şehir veya kasaba ve şehirlerin bölgesel ve küresel federasyonları.” Carson’a göre, Mutual Exchange Radio’da söylediği gibi, “yeni belediyeciliğin” amacı “yerel yönetimi daha az devlet benzeri bir şekilde çalışmaya ve daha çok bir platform karakterine bürünmeye itmektir” ve bunun izini Henri de Saint-Simon’a kadar uzanan, devletin yavaş yavaş ortadan kaldırıldığı ve Pierre-Joseph Proudhon’un devleti toplum içinde eritmesinden Karl Marx’ın devleti soldurmasına kadar her büyük sosyalist ve anarşist analizin karakteristiği olan “daha geniş bir analiz akışına” kadar sürmektedir.
Devlet karşıtları için PB, Noam Chomsky’nin refah devletine ilişkin düşüncelerinde bulunan türden bir stratejiyi de takip ediyor gibi görünmektedir. Chomsky, Understanding Power (İktidarı Anlamak) adlı derlemesinde şöyle yazıyor: “Kendini adamış anarşistlerin bile ilk hedefi, bazı devlet kurumlarını savunmak, bu kurumların daha anlamlı bir halk katılımına açılmasına yardımcı olmak ve nihayetinde çok daha özgür bir toplumda bu kurumları ortadan kaldırmak olmalıdır.” PB belki de bu tür devlet karşıtı düşüncenin kutsal kasesi gibi görünüyor çünkü kamu bütçeleri refah devletinin özünü temsil ediyor ve bu tür bir katılımcı yapı hem bunun kontrolüne izin veriyor hem de Carson’ın önceki düşüncesinde, şu anda anladığımız şekliyle devletin ortadan kaldırılmasına doğru ilerlemeyi temsil ediyor. PB ile ilgili sınırlamalar ve sorunlar olsa da -ki bu konular bu yazıda ele alınmamıştır (ancak bağlantı verilen çalışmaların çoğunda bulunabilir)- katılımcı bütçeleme, devlet karşıtlarının vergilendirme ve kamu bütçelerine yönelik nüanslı bir yaklaşım olarak öne sürdükleri oldukça tutarlı bir politika olarak görünmektedir.
